Blog Wanda de Kanter: Op weg naar een rookvrije generatie
Longschade door COPD is volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wereldwijd doodsoorzaak nummer 3. Longarts en voorzitter Stichting Rookpreventie Jeugd Wanda de Kanter bespreekt dat COPD ook de meest vermijdbare volksziekte is en hoe we dit kunnen aanpakken met een WET rookvrije generatie.
Wanda de Kanter, longarts en voorzitter Stichting Rookpreventie Jeugd.
COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is voor velen een onbekende ziekte. Dat werd mij heel duidelijk in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk waar ik ruim 20 jaar als longarts werkzaam ben geweest en wegens postcorona-drukte weer een jaar aan de slag ging. Hier zag ik veel mensen kampen met deze onherstelbare aandoening, gekenmerkt door klachten zoals elke dag slijm ophoesten en benauwdheid. De impact van deze chronische ziekte, met al haar ellende, deed me afvragen waarom COPD zo weinig bekendheid genoot. Tijdens landelijke congressen heb ik mijn collega-longartsen gevraagd naar hun visie op dit vraagstuk. De afkorting 'COPD' is weinigzeggend voor patiënten. Het is een Engelstalige afkorting. Een voorstel om het 'longfalen' te noemen, stuitte echter op weerstand, omdat niet iedereen die COPD heeft ook last heeft van falen. Dat ontstaat in de loop van de ziekte.
Richtlijnen
Je moet vroeg kunnen ingrijpen en preventieve maatregelen nemen. De recentelijk vernieuwde GOLD-richtlijnen voor COPD benadrukken vroegtijdige opsporing, maar laten een rookvrije generatie verder onderbelicht. 80% van de COPD-gevallen is het gevolg van roken. Dit vraagt om actie van de overheid, niet alleen door vernieuwde richtlijnen en vroegdiagnostiek. Structurele, jaarlijkse prijsverhogingen en handhaving van de verkoopleeftijd en een verbod op online verkoop zijn cruciaal. Dat in combinatie met effectieve emotionele campagnes. De kennis rond de gevolgen van roken is in Nederland laag.
COPD is voor velen een onzichtbare last
Het stigma van “ik heb het mezelf aangedaan” rondom COPD zorgt er waarschijnlijk voor dat patiënten terughoudend zijn om tijdig medische hulp te zoeken. Het is een feit dat de ziekte grotendeels (meer dan 80%) vermijdbaar is. Echter niet verwijtbaar vanwege de ernst van de in de jeugd opgelopen verslaving. Ik ben de laatste die zal beweren dat mensen het zelf hebben veroorzaakt. Kinderen worden immers gericht getarget door de tabaksindustrie om te beginnen met roken. COPD is een onzichtbare last; mensen zijn door deze invaliderende ziekte in een later stadium weinig mobiel en er zijn momenteel geen bewustmakingscampagnes. De herinnering aan de billboardcampagne van fotograaf Erwin Olaf komt bij me op. Hij is onlangs helaas overleden na een longtransplantatie voor zijn ernstige emfyseem (COPD).
Vapen
Ik pleit ook voor meer aandacht voor het fenomeen 'vapen'. Deze opkomende trend met elektronische pre-sigaretten leidt tot meer roken, zelfs bij jonge kinderen. Het is wijdverbreid beschikbaar zonder vergunning voor de verkoper, en handhaving onder de 18 is gebrekkig. Vapen is gevaarlijk, omdat veel mensen die vapen eenvoudig overstappen op het roken. Eerdergenoemde handhaving vanuit de overheid speelt daarbij een sleutelrol.
Gemeenschappelijke doel
Om deze doelen te bereiken, werk ik ook samen met Chiesi, een niet-beursgenoteerd familiebedrijf. We willen beiden COPD bekender maken. Niet alleen om de 80% patiënten met COPD -veroorzaakt door roken- te voorkomen, maar ook voor vroege herkenning en detectie, zodat mensen op tijd kunnen stoppen met roken. Vanwege de vaak gerelateerde hart- en vaatziekten en longkanker die ook door het roken ontstaan. We strijden tegen de invloed van de tabaksindustrie op kinderen, pleiten voor gezondheidsbeleid en dringen aan op politieke maatregelen. Een vergunningsstelsel en wettelijke vastlegging van een rookvrije generatie zijn essentieel.
2030 een rookvrije generatie
Effectieve handhaving moet vanaf heden serieus worden opgepakt door de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit NVWA: waardoor kinderen onder de 18 niet meer aan (e)-sigaretten kunnen komen. De prijs zou dan 16 euro per pakje zijn- elk jaar met > 10 % prijsverhoging, en in 2030 zou de rookvrije generatie als wet werkelijkheid moeten worden. Dan gaat de leeftijd elk jaar met een jaar omhoog waarop (e-)sigaretten verkocht mogen worden, zodat je de huidige rokers met rust laat. Deze kinderen zijn nu 12 jaar oud. De overheid richt zich met het Nationaal Preventieakkoord op 2040 als rookvrij, maar dat is simpelweg te ver weg. Waarom zou je nog 160.000 doden op je geweten willen hebben? De verkooppunten verdwijnen in 2024 uit supermarkten, maar het is onacceptabel om sigaretten nog 8 jaar te laten verkopen in andere gemakswinkels zoals de Primera en tankstations.
Brieven sturen
Aangezien preventie nu niet afdoende blijkt, moeten deze maatregelen in de wet worden verankerd, inclusief een verbod op ‘disposable’ vapes (deze gaan na gebruik bij het afval). Prijsregulatie, beperking van verkooppunten en handhaving onder de 18, zijn daarbij van vitaal belang. Gezondheidsdoelen moeten in een wet worden verankerd, dit is een voorstel van de Raad voor Volksgezondheid en samenleving. En dan inclusief een maximaal aantal vergunningen voor verkopen van tabakswaar per gemeente.
De sleutel voor verandering ligt bij de overheid. Ook met het oog op de handhaving die nu tekortschiet. Daarvoor is het belangrijk dat we als zorgprofessionals goed samenwerken en met een brede medische achterban de overheid overtuigen tot een rookvrije generatie in een wet per 2030.
Voor meer informatie over het burgerinitiatief tegen roken, zie: Nicotinee.nl
Steun de rookvrije generatie
Voor Chiesi is de rookvrije generatie een prioriteit. Naast het streven naar de best mogelijke zorg, zetten we ons actief in om COPD te voorkomen. Wij vinden dat het huidige Nationaal Preventie Akkoord moet versnellen naar een rookvrije generatie per 2030. 2040 is echt té laat. Hiermee delen we de ambitie van Stichting Rookpreventie Jeugd en doen we een oproep aan jou om ook het burgerinitiatief Nicotinee.nl te ondertekenen.
You are now leaving the Chiesi PRO website. Would you like to continue?
Okay